به گزارش باب الکریمه و به نقل از مهرخانه، امام جواد علیه‌السلام نیز در زندگانی خود از حضور سه زن بهره برده‌اند؛ زنانی که هر یک از جایگاه ویژه اجتماعی و الهی برخوردار بودند و مؤمن به معنای واقعی کلمه.

خیزران، همسر امام رضا علیه‌السلام
مادر، رکن رکین پرورش کودک است و از بطن پاک و صالح است که امامی معصوم زاده می‌شود. درست است که از مادر امام جواد علیه‌السلام نقل زیادی وجود ندارد، اما آن‌چه مطرح شده است نیز برای بیان فضائل ایشان کافی است.

برای این بانو نام‌هایی ذکر شده است؛ بر اساس اقوالی در که بحارالانوار آمده است، برخی او را «سبیکه» گفته‌اند و برخی «دُرّة» و گاه نیز «ریحانه»، اما در اکثر اقوال آمده است که امام رضا علیه‌السلام ایشان را «خیزران» خطاب می‌کردند. کنیه ایشان نیز «ام‌الحسن» بیان شده است (۱).

بانو خیزران از خاندان ام‌المؤمنین ماريه قبطيه است؛ همسری صالح از همسران پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و مادر ابراهیم‌بن‌محمد (۲). رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در روایتی در توصیف این بانوی ندیده، او را خیره‌الاماء (بهترین کنیزان) می‌نامد (۳).

امام هشتم علیه‌السلام، از خیزران به عنوان بانویی منزه و پاکدامن و بافضیلت یاد کرده و می فرمودند: «سبیکه در قداست و پاکی شبیه حضرت مریم علیهاالسلام است و پاک و پاکیزه آفریده شده است.» (۴)

سمانه و ام‌فضل‌، همسران امام جواد علیه‌السلام
برای امام جواد علیه‌السلام دو همسر عنوان شده است: سمانه مغربیه و ام‌فضل دختر مأمون عباسی.

امام علیه‌السلام در مورد سمانه مغربیه این بانوی نیکوخصال و مادر امامت می‌فرمایند: «او از اهل بهشت است. شیطان به او نزدیک نمی‌شود و مکر ستمگران لجوج به او نمی‌رسد و خداوند نگه‌بان و حافظ اوست و او از راه مادران صدیقان و صالحان، منحرف نمی‌شود.» (۵)

(در همین زمینه: سمانه، بانویی که امام هادی (ع) لقب “عارفه” به او داد)

قول دیگری که اسناد محکمی در رابطه با آن وجود ندارد، ازدواج امام علیه‌السلام با ام‌فضل، دختر مأمون است که به اجبار مأمون صورت گرفت. ازدواجی سیاسی برای کنترل خانه امام علیه‌السلام و اطلاع از وضعیت اندرونی ایشان و سایر اهداف سیاسی که البته با تولد هیچ فرزندی نیز همراه نبود. زنی که در اثر توطئه اطرافیان و با وساطتت آنان، دست به قتل همسر خود زد؛ زنی که نامش در تاریخ همراه و هم‌تراز جعده، همسر قاتل امام حسن علیه‌السلام برده می‌شود.

(در همین زمینه: ام‌فضل؛ از ازدواج با امام جواد (ع) تا به شهادت رساندن ایشان)

نکته قابل تأمل در این میان، ام‌ولد (کنیز) بودن مادر و همسر امام جواد و مادر امام هادی علیهماالسلام است؛ این بدان معناست که در مراتب کمال و اخلاص و ایمان، آزادبودن یا نبودن، کم‌ترین اثر را دارد و همان‌طور که خداوند فرموده است: «ملاک برتری تقوا است.» (۶)

حکیمه خاتون، دختری از تبار نور
حکیمه خاتون، تنها دختر امام جواد علیه‌السلام است؛ او دختر امام، امین امام، سفیر امام، قابله امام و همراه امامان عصر خود بود. او محضر چهار امام از جمله امام عصر (عج) را درک کرد و نهایت بهره را از این همراهی و هم‌نشینی با ایشان برد. در روزگار سختی و خفقان و رعب، حکمیه سفیری بود برای وصل امامت و مردم. مادر حکیمه و امام هادی علیه‌السلام، سمانه مغربیه است و ایشان در دامان چنین مادری پرورش یافته و رشد کردند.

از حکيمه اخبار و احاديث بسياري نقل شده و آيات بسياري را تفسير کرده است که نشان‌دهنده‏ قدرت علمي و روح ايمان و ولايت اوست.

(در همین زمینه: زنی که سفیر امام زمان(عج) بود)

منابع
۱٫    بحار الانوار، ج۵۰، ص۱۳٫
۲٫    کافی، ج۱، ص۴۹۲٫
۳٫    کشف الغمه، ج۲، ص۳۵۱/ ریاحین الشریعه، ج۳، ص۲۲٫
۴٫    بحارالانوار، ج۵۰، ص۱۵٫
۵٫    دلائل الامامه، ص۴۱۰٫
۶٫    سوره حجرات، آیه۱۳٫